MENU

Showing posts with label Cultura Iliomar. Show all posts
Showing posts with label Cultura Iliomar. Show all posts

Tuesday, 8 May 2012

CULTURA ATE UAL KU'UR (HAROHAN BA AI-TO'OS) IHA ILIOMAR

cultura ate ual ku'ur (harohan ba ai-to'os) iha sub.distrito iliomar

cultura ate ual ku'ur (harohan ba ai-to'os) sai hanesan cultura nebe mak uniku teb-tebes iha sub.dsitrito iliomar. cultura ida ne'e sai hanesan instrumentu ka meios ida para ita nudar humano bele respeito no konsidera ita nia beiala sira, ate ual ka ai to'os ida ne'e dezenvolve ka kria para lia nain sira bele uja hanesan simbolu ka instrumentu ida nebe mak representa beiala sira nia presenca iha ita nia le'et bainhira ita halo ritual ida ne'e, para lia nain sira bele halo komunikasaun iha cerimonia ritual refere.






ate ual ku'ur (harohan ba  ai to'os) hala'o tamba dala ruma ema balu hetan moras nebe iha indikasaun katak moras refere mosu tamba ema sira ne'e ladun tau atensaun ba fatin sagradu nebe mak durante ne'e ita nia beiala husik hela mai ita, i informasaun ida ne'e ita bele hatene karik ita ba matan do'ok ruma.  tamba ne'e mak ita persiza halo tuir informasaun nebe mak matan do'ok fo hatene mai ita, ho dalan ba harohan ba fatin sagradu nebe mak matan do'ok hatudu mai ita. ha'a wein ere muni isi ku'ur (fatin refere persiza harohan fila fali) tamba durante ne'e la tau konsiderasaun.


atu hala'o ritual ida ne'e (ate ual ku'ur ka harohan ba ai-to'os), ita persiza lori sasan nebe mak iha relasaun ba ceromonia ritual refere. Mak hanesan : Ate ual (ai-to'os), tais, tabaku no malus, ahu'u hodi mama, hena mean para hodi falun (tabaku, malus, ahu'u, na'an tilun nebe mak tesi sai, manu fulun no etc), no hahan nebe mak oferece ba ritual ida ne'e mak hanesan : fos, na'an no seluk tan nebe mak iha relasaun. na'an bele mai husi bibi, fahi, karau, manu. qualquer saida mak ita lori.

Wednesday, 28 March 2012

CULTURA SEUR ARI URA IHA LIA FETOSAN NO UMANE IHA SUB.DISTRITO ILIOMAR

CULTURA SEUR ARI URA IHA LIA FETOSAN NO UMANE IHA SUB.DISTRITO ILIOMAR


Seur Ari ura iha lian fetosan no umane, significa iha lia fetosan no umane Lia nain sira sei hala'o ritual ida hodi hare futuru moris nian feto no mane nebe mak atu halo ona nia lia dadauk. Iha  ritual ne'e Lia nain husi feto nian sei hare katak nia oan ou bei oan nebe mak mane mai hola ona ne'e sei moris diak ho mane ba abang bain rua, significa se hare buat ruma la diak, lia nain sira sei tau atensaun para depois lia ne'e remata sira buka para hodi halo tuir, se la halo tuir buat ruma nebe mak la diak futuru moris sira nia oan feto sei la diak.

Sunday, 25 March 2012

TRADISAUN LUPUR BANDU IHA KNUA ARAPAUSAE/LORASA

Sub.Distrito Iliomar iha tradisaun nebe oi-oin, Tradisaun nebe mak existe iha sub.Distrito Iliomar mak : Lupur Bandu, Lia Fetosan no Umane, no seluk-seluk tan.
Ba sorumutu ohin ita sei koalia kona ba Lupur Bandu, Lupur Bandu tuir Lia Nain sira katak Lei ida nebe mak mai husi Fis Avo para ita ita nudar gerasaun foun husi knua ida ne'e banati tuir, e se ita la banati tuir? gerasaun hirak sei hetan sofremento oi-oin hanesan ita sei hetan moras no sofremento sira seluk.